![](/media/lib/333/n-machu-picchu01-da5fd824c7cbd9feaca6f3f0ecf3148c.jpg)
Polska architekt udowodniła istnienie dwóch inkaskich systemów miar
27 października 2020, 08:56W czasie rozplanowywania budowli w słynnym Machu Picchu w Peru Inkowie stosowali dwa rodzaje miar. Jeden z nich opierał się na module wynoszącym 42 cm, drugi – 54 cm. Istnienia tego pierwszego naukowcy spodziewali się, drugi – jest niespodzianką.
![](/media/lib/479/n-jezyki-cff619530e482ec17e48ce2b18f488c9.jpg)
Znamy wspólnego przodka i drogę rozprzestrzeniania się języków transeurazjatyckich
16 listopada 2021, 11:08Języki transeurazjatyckie to termin wprowadzony na oznaczenie sąsiadujących języków tradycyjnie klasyfikowanych jako ałtajskie. Do transeurazjatyckich mają należeć tureckie, mongolskie, tungusko-mandżurskie oraz japoński i koreański. Pojęcie języków transeurazjatyckich budzi spory wśród specjalistów. Wiele podobieństw pomiędzy tymi językami wynika z kontaktów między nimi. Powstaje jednak pytanie, czy przynajmniej część z podobieństw to nie wynik posiadania wspólnego przodka. A jeśli tak, to gdzie i kiedy języki te zaczęły się od siebie oddzielać.
![](/media/lib/568/n-pasczechy-7f14cd059cf0d006558e188b2979fda3.jpg)
Zapinki do pasów wskazują na istnienie w środkowej Europie nieznanego pogańskiego kultu
18 grudnia 2023, 12:08Gdy w pobliżu Brzecławia czescy archeolodzy znaleźli zapinkę pasa z motywem węża pożerającego żabę, sądzili, że to unikatowe znalezisko. Szybko jednak okazało się, że istnieją jeszcze 4 bardzo podobne zapinki, które odkryto na terenie dzisiejszych Niemiec, Czech i Węgier. Zdaniem odkrywców, wskazują one na istnienie w VIII wieku na dużych obszarach Europy Środkowej nieznanego pogańskiego kultu, popularnego zarówno wśród Awarów, jak i Słowian. Łany zdobyły niedawno rozgłos, gdy znaleziono tam krowie żebro z napisem wykonanym runami.
![Samica pleszki na Jamajce© Colin Studds, University of Maryland](/media/lib/23/1204192255_891325-82a2757588280eede40d207094d86b63.jpeg)
Zagadka ptasich wędrowców rozwiązana
28 lutego 2008, 09:44Chyba wszyscy wiemy, że wiele gatunków ptaków co roku zakłada gniazdo w tym samym miejscu i składa w nim jaja. Przez wiele lat bezskutecznie poszukiwano jednak odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób ptaki wybierają miejsce swojego pierwszego lęgu. Naukowcy z Uniwersytetu stanu Maryland nie dali jednak za wygraną - na podstawie badań pleszki (Ruticilla phoenicurus), niewielkiego ptaka śpiewającego, znaleźli prawdopodobne rozwiązanie tej zagadki.
![](/media/lib/38/moneta-fenicka-aa3b2778e2dfc5290319d0e1eab073a9.jpg)
Fenicjanie są wśród nas
31 października 2008, 15:08W starożytności Fenicjanie zamieszkiwali tereny dzisiejszego Libanu, północnego Izraela i zachodniej Syrii. Stworzyli wiele państw-miast, byli też znakomitymi rzemieślnikami. Zajmowali obszary, które często najeżdżano. W VII w. n.e. Fenicja została podbita przez Arabów. Choć wydawałoby się, że po narodzie żeglarzy dawno już zaginął wszelki ślad, najnowsze badania genetyczne wykazały, że 1 na 17 mężczyzn ze społeczności zamieszkujących basen Morza Śródziemnego to potomek właśnie Fenicjan.
![](/media/lib/76/kotandyjski-63acf41bc7057555aaf60d8f589e00d4.jpg)
Zagrożony kot andyjski znaleziony w Patagonii
18 marca 2011, 17:30Zagrożony kot andyjski (Leopardus jacobitus) -jeden z najsłabiej poznanych kotów świata - nie występuje, jak się właśnie okazało, tylko w Andach. Gatunek ten zauważono również w Patagonii.
![](/media/lib/170/n-gobeklitepe-d37691a3bd9a354d64a9d734720d6d3b.jpg)
Co czczono w najstarszej świątyni świata?
19 sierpnia 2013, 09:13Giulio Magli z Politechniki w Mediolanie uważa, że najstarsza znana nam świątynia świata - turecka Göbekli Tepe - była miejscem kultu Syriusza. Ten najjaśnieszy, po Księżycu, Wenus i Jowiszu, obiekt nocnego nieba, pojawił się na nieboskłonie mniej więcej w czasie, w którym powstała świątynia.
![](/media/lib/230/n-abu-zabi-562a423e2f6e40e7db86398d60a49717.jpg)
Zagrożone miasta Zatoki Perskiej
27 października 2015, 13:06Szybko rozwijające się miasta, takie jak Abu Zabi, Doha czy Dubaj już wkrótce mogą paść ofiarami globalnego ocieplenia. Z badań, których wyniki opublikowano w Nature Climate Change wynika, że jeśli temperatury będą rosły w obecnym tempie to nad Zatoką Perską mogą zapanować temperatury zbyt wysokie, by człowiek mógł w nich przetrwać
![](/media/lib/103/n-tygrys-5af04d6d2f72dfb884d80181e97c9a99.jpg)
Drapieżniki tracą zasięg
18 lipca 2017, 10:09W ciągu ostatnich 500 lat lwy, tygrysy, wilk rudy i kaberu etiopski straciły ponad 90% swoich terenów. Wyniki pierwszego globalnego przeglądu zasięgu dużych drapieżników lądowych nie przynoszą dobrych informacji.
![](/media/lib/339/n-malapiaszczysta-c2821cb64d22f51e67f7469c77fcf41f.jpg)
Brak ludzi zagraża rodzimym gatunkom Australii
18 lutego 2019, 09:55W Australii dochodzi do najszybszego na świecie wymierania ssaków. Tym razem jednak przyczyną tego procesu może być... brak ingerencji człowieka w przyrodę. Moje badania były motywowane tajemniczym zjawiskiem, jakie od 50 lat ma miejsce w Australii. Wzorzec znikania małych ssaków nie odpowiada wzorcowi, jaki zwykle widzimy, gdy ludzie wpływają na środowisko i zwierzęta giną, mówi profesor Rebecca Bliege Bird, antropolog z Pennsylvania State University.